2010 "Βασιλεία ΙΙΙ":
Συμφωνία για νέους κανόνες στο
τραπεζικό σύστημα
14/09/2010. Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ ενέκριναν
ομόφωνα τους νέους κανονισμούς σχετικά με την κεφαλαιοποίηση των τραπεζών, για
να αντισταθμιστούν οι κίνδυνοι από μελλοντικές οικονομικές κρίσεις, κάτι που
έφερε την Ένωση πιο κοντά στην υιοθέτηση της λεγόμενης συμφωνίας Βασιλεία III.
14/09/2010. Υστερα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις στην
Ελβετία, κεντρικοί τραπεζίτες και αξιωματούχοι των 27 χωρών - μελών της
Επιτροπής της Βασιλείας συμφώνησαν για την Τραπεζική Εποπτεία, για το πώς ο
τραπεζικός κλάδος θα καταστεί λιγότερο τρωτός σε ενδεχόμενες χρηματοοικονομικές
κρίσεις.
"Ελπίζω ότι αφού ουδείς εκ
των συναδέλφων μου τοποθετήθηκε εναντίον του συμβιβασμού, όλοι
συμφωνούμε", δήλωσε η Δανή υπουργός Οικονομίας Μαργκρέτε Βέστεγκερ, η
οποία προήδρευσε της συνόδου των υπουργών, αφού η χώρα της ασκεί την τρέχουσα
περίοδο την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ. Στην προηγούμενη συνάντησή τους,
πριν από δύο εβδομάδες, οι 27 υπουργοί δεν είχαν καταλήξει σε συμφωνία παρά το
ότι οι συνομιλίες τους είχαν διαρκέσει 16 ώρες.
Η σημερινή συμφωνία καταδεικνύει
ότι "η Ευρώπη κάνει τα μαθήματά της", είπε η Βέστεγκερ.
Τα μέτρα θα πρέπει να τύχουν
εξέτασης και διαπραγμάτευσης στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πριν από
την οριστική τους έγκριση και υιοθέτηση.
Η ΕΕ αντιμετωπίζει πιέσεις για να
θέσει σε εφαρμογή τους νέους κανόνες, καθώς ήταν ανάμεσα στις οικονομίες
εκείνες που συμφώνησαν στους αυστηρότερους κανονισμούς σε ό,τι αφορά την
κεφαλαιοποίηση των τραπεζών, οι οποίοι είναι γνωστοί με την ονομασία Βασιλεία
III, ήδη το 2010.
Περίπου 8.300 τράπεζες στην ΕΕ
αναμένεται να επηρεαστούν από τους νέους κανόνες, που τις αναγκάζουν να
διατηρούν περισσότερα κεφάλαια καλύτερης "ποιότητας" (tier 1) και να
αυξάνουν τη ρευστότητά τους ώστε να πλήττονται λιγότερο από δυνητικές
οικονομικές κρίσεις.
Η συμφωνία Βασιλεία III καλεί
ταυτόχρονα οι τράπεζες να επιτηρούνται σε ό,τι αφορά τη ρευστότητά τους και το
επίπεδο μόχλευσής τους.
Οι νέοι κανονισμοί υποτίθεται ότι
θα αρχίσουν να εφαρμόζονται σταδιακά από το 2013, στο πλαίσιο των προσπαθειών
αποφυγής οικονομικών κρίσεων εξαιτίας των τραπεζών —όπως εκείνη που είχε
πυροδοτήσει η Lehman Brothers το 2008— και μείωσης του κινδύνου να απαιτηθεί
"διάσωση", ή έκτακτος κρατικός δανεισμός, στις τράπεζες.
Αν και ουδείς υπουργός εξέφρασε
διαφωνίες επί της αρχής, ορισμένοι είχαν αντιρρήσεις για τις λεπτομέρειες της
προσέγγισης της ΕΕ.
Η Βρετανία ήταν ανάμεσα στις
χώρες οι οποίες καθυστερούσαν τη συμφωνία, καθώς ζητούσε να της παραχωρηθεί η
δυνατότητα να εφαρμόζει ακόμη πιο αυστηρούς κανόνες μονομερώς για τις δικές της
τράπεζες.
Όμως οι επικριτές της μονομερούς
προσέγγισης εξέφραζαν την ανησυχία ότι εάν τεθούν πολύ υψηλές απαιτήσεις για την
κεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα προκαλούσαν ραγδαία μείωση του δανεισμού και άρα
θα έπλητταν την οικονομική δραστηριότητα και την ανάπτυξη στην εσωτερική αγορά
της ΕΕ καθώς και ότι αντιβαίνουν στην εναρμόνιση των κανόνων στην Ένωση.
Η Βρετανία θα μπορούσε να είχε
παρακαμφθεί από τις υπόλοιπες χώρες, αλλά αξιωματούχοι της ΕΕ ανησυχούσαν τόσο
για το μήνυμα που θα δινόταν όσο και για τις πιθανές συνέπειες, αφού στη χώρα
υπάρχει μια από τις σημαντικότερες χρηματαγορές της Ευρώπης.
14/09/2010. Υστερα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις στην
Ελβετία, κεντρικοί τραπεζίτες και αξιωματούχοι των 27 χωρών - μελών της
Επιτροπής της Βασιλείας συμφώνησαν για την Τραπεζική Εποπτεία, για το πώς ο
τραπεζικός κλάδος θα καταστεί λιγότερο τρωτός σε ενδεχόμενες χρηματοοικονομικές
κρίσεις.
Συγκεκριμένα, οι τράπεζες πλέον
καλούνται να διπλασιάσουν το ποσοστό των κεφαλαίων, έχοντας ωστόσο προθεσμία
οκτώ ετών για να συμμορφωθούν. Οι περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των
ΗΠΑ και της Βρετανίας, ζητούσαν ακόμη αυστηρότερους κανόνες από εκείνους που
τελικά ανακοινώθηκαν, αλλά συμφώνησαν σε χαμηλότερο συνολικό δείκτη και σε
παράταση της περιόδου προσαρμογής, κυρίως λόγω των ενστάσεων της Γερμανίας,
μεταξύ άλλων. Έτσι, οι νέοι κανόνες θα
εφαρμοστούν σταδιακά από τον Ιανουάριο του 2013 έως τον Ιανουάριο του 2019.
Η Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας
της Βασιλείας απαιτεί πλέον από τα πιστωτικά ιδρύματα να έχουν ίδια κεφάλαια
που θα ανέρχονται στο 7% των assets τους, καθώς και περαιτέρω 2,5% «προφύλαξη»
προκειμένου να αντεπεξέλθουν σε μελλοντικά τεστ. Οι τράπεζες που δεν θα κατορθώσουν να ανταποκριθούν στους όρους, δεν
θα μπορούν να καταβάλλουν μέρισμα, αν και δεν θα υποχρεωθούν να αυξήσουν το
κεφάλαιό τους. Οι προσδιορισμοί τού τι ορίζεται ως κεφάλαιο και μέγεθος ρίσκου
έχουν επίσης γίνει πιο αυστηροί.
Μερικές τράπεζες, όπως η Bank of
America και η Citigroup, θα έχουν περιορισμούς στο πόσα κεφάλαια μπορούν να
επιστρέψουν στους μετόχους τους και στο ποιες θα είναι οι αμοιβές των
εργαζομένων τους, για αρκετά χρόνια. Άλλες, όπως η Deutsche Bank, έχουν ήδη
ανακοινώσει σχέδια για αύξηση του κεφαλαίου τους. Οι τράπεζες έχουν λιγότερο
από πέντε χρόνια για να συμμορφωθούν με τα κατώτατα όρια του 4,5% για τα ίδια
κεφάλαια και του 6% για το Tier 1, και μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2019 ώστε να
συγκεντρώσουν την επιπρόσθετη «προφύλαξη» του 2,5%.
Βασιλεία ΙΙΙ: Η νέα συνθήκη μισεί τον κίνδυνο
Τι είναι;
Η πιο πρόσφατη προτεινόμενη
αναθεώρηση της συνθήκης της Βασιλείας σκοπό έχει το χτίσιμο ισχυρότερων θυλάκων
προστασίας εντός του χρηματοοικονομικού συστήματος. Οι προτάσεις αυτές, στις
οποίες αποδόθηκε ο τίτλος Βασιλεία ΙΙΙ, καλύπτουν τα κεφάλαια, τη ρευστότητα
και τις προβλέψεις και αναμένεται να αυξήσουν τις άμυνες και να περιορίσουν την
προ-κυκλική μόχλευση εντός του συστήματος. Όλα θα τεθούν σε ισχύ έως το τέλος
του 2012.
Την Βασιλεία ΙΙΙ οραματίστηκε
μια ομάδα ρυθμιστικών οργάνων του τραπεζικού κλάδου, υπό τις οδηγίες του G20.
Οι βασικές προβλέψεις αφορούν:
Ä
Στην αύξηση της ποιότητας, της συνέπειας και της
διαφάνειας των κεφαλαιακών απαιτήσεων. Με τους νέους κανόνες τα κεφάλαια Tier I
θα περιέχουν έναν αυστηρότερο ορισμό των κοινών μετοχών και κάποια από τα
υπάρχοντα Tier I κεφάλαια θα θεωρηθούν ακατάλληλα.
Ä
b.
Στην εισαγωγή ενός παγκόσμιου ελάχιστου κοινού επιπέδου ρευστότητας για τις
τράπεζες με διεθνή δραστηριότητα, το οποίο θα περιέχει απαιτήσεις για
κεφαλαιακή κάλυψη 30 ημερών, η οποία με τη σειρά της θα στηρίζεται σε περισσότερο
μακροπρόθεσμη ρευστότητα.
Ä
c.
Στην εισαγωγή συνεπώς ενός ποσοστού μόχλευσης, αλλά και μηχανισμών
παρακολούθησης για όλες τις διεθνώς ενεργές τράπεζες.
Ä
d.
Στην ενίσχυση των κεφαλαιακών απαιτήσεων για την έκθεση σε πιστωτικό κίνδυνο
που προκύπτει από τα παράγωγα, τα repos και τις χρηματιστηριακές
δραστηριότητες.
Ä
e
Στην εισαγωγή μέτρων που θα ενθαρρύνουν το χτίσιμο κεφαλαιακών πυλώνων
ασφαλείας στις καλές περιόδους, επί των οποίων θα μπορεί το σύστημα να
στηριχτεί σε περιόδους έντασης.
Ä
f.
Επίσης, την προώθηση περισσότερων προβλέψεων που θα στηρίζονται στις
προσδοκώμενες ζημίες, που αποδίδουν τις πραγματικές ζημίες με μεγαλύτερη
διαφάνεια και εμφανίζονται λιγότερο προ-κυκλικές σε σχέση με το μοντέλο
κατασκευής προβλέψεων που ισχύει σήμερα.
Αρκετά από όσα σχεδιάστηκαν και
αφορούν στις προβλέψεις θα έχουν δραματικές επιδράσεις. Για παράδειγμα, όταν
γίνεται η επεξεργασία του επιπέδου μόχλευσης, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις
προβλέπουν ότι ο διακανονισμός του repo και τα συμβόλαια των παραγώγων δεν θα
αναγνωρίζονται. Ακόμη, η Βασιλεία ΙΙΙ ενδεχομένως θα περιλαμβάνει sold θέσεις
παραγώγων και άλλα στοιχεία στην πλασματική τους αξία - κάτι που θα διογκώσει
τους ισολογισμούς των τραπεζών.
Κάθε ομάδα εργασίας έχει
υιοθετήσει για το πεδίο ευθύνης της μια προσέγγιση μηδενικής ανοχής του
κινδύνου. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των κεφαλαίων Tier I, η Βασιλεία ΙΙΙ
θα απαιτήσει τόσο υψηλότερης ποιότητας όσο και περισσότερα κεφάλαια. «Ενώ η
προσέγγιση είναι κατανοητή, ο κίνδυνος είναι οι προτάσεις αυτές να μην
προσαρμοστούν ή να μην επανακαθοριστούν», λέει ο κ. Cross.
Για το Πόσο θα
κοστίσει, όλα εξαρτώνται από το πόσα κεφάλαια και πόσο μακροπρόθεσμο
χρέος θα πρέπει να συγκεντρώσουν και να διακρατήσουν οι τράπεζες και από την
επίπτωση που αυτό θα έχει στην απόδοση ιδίων κεφαλαίων των ιδρυμάτων. Αυτό δεν
θα είναι γνωστό έως ότου οι τελικοί επανακαθορισμοί ολοκληρωθούν - κάτι που θα
γίνει μετά την περίοδο διαβούλευσης.
Ο νόμος των
αθέλητων συνεπειών
Αν οι κανόνες είναι τόσο
αυστηροί, οι τράπεζες θα έχουν αντικίνητρο να αναλάβουν κίνδυνο και δεν θα
διοχετεύουν πίστωση στις εταιρίες ή σε ιδιώτες. Αν οι προτάσεις για τη μόχλευση
εφαρμόζονταν όπως έχουν, οι τράπεζες θα βρίσκονταν υπό πίεση να μειώσουν τον
ισολογισμό τους και θα έψαχναν για τον ευκολότερο τρόπο να το κάνουν. Ένας
πρώτος στόχος θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η χρηματοδότηση - με δραστική
περικοπή του δανεισμού repo και μετοχών. Αυτές μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα
επικίνδυνες δραστηριότητες, αλλά σχετίζονται με δισεκατομμύρια δολάρια. Μια
κάμψη τους θα μπορούσε να επιφέρει προβλήματα ρευστότητας.
Η Βασιλεία ΙΙΙ θα
κάνει καλύτερη δουλειά από τους προκατόχους της.