Η Διαχρονική
Αξία του Χρήματος
Σε ένα σεμινάριο ένας
εισηγητής ξεκίνησε κάποτε ένα σεμινάριο σηκώνοντας το χέρι του στο οποίο
κρατούσε ένα χαρτονόμισμα των 20 euro.
Ρώτησε το ακροατήριο του: «Ποιος θα ήθελε αυτό το χαρτονόμισμα;».
Κάποιοι άρχισαν να σηκώνουν τα χέρια τους. Ο ομιλητής
συνέχισε λέγοντας: «θα δώσω σε κάποιον από εσάς αυτό το χαρτονόμισμα,
αλλά πρώτα θα ήθελα να κάνω αυτό...» και τσαλάκωσε το χαρτονόμισμα στην παλάμη του.
Στη συνέχεια ρώτησε: «Ποιος συνεχίζει να το θέλει;». Τα χέρια παρέμειναν σηκωμένα.
«Και αν κάνω αυτό;» ρώτησε, πέταξε το χαρτονόμισμα στο
πάτωμα και άρχισε να το τσαλακώνει με το παπούτσι του.
Σήκωσε το χαρτονόμισμα, τσαλακωμένο, ταλαιπωρημένο και
βρώμικο. «Ποιος συνεχίζει να το θέλει;» Τα χέρια σηκώθηκαν ξανά.
«Φίλοι μου, μόλις πήρατε ένα πολύτιμο
μάθημα. Ανεξάρτητα από το τι έκανα στο χαρτονόμισμα, συνεχίσατε να το θέλετε
γιατί η αξία του δεν αλλοιώθηκε. Συνέχισε να αξίζει 20 euro».
Είναι γνωστό
πως όταν κάποιος έχει τα χρήματα του σπίτι του, κάτω απ' το στρώμα, χάνει λεφτά.
Πρώτα-πρώτα
χάνει αγοραστική δύναμη, μια που ο πληθωρισμός αφαιρεί αξία απ' το χρήμα. π.χ., όταν το 1976 η
διαδρομή Π. Φάληρο - Σύνταγμα με ταξί έκανε 80 δρχ., κάποιος με 100 δρχ. αγόραζε
1,25 τέτοιες διαδρομές. Τώρα, το 1993, που η ίδια διαδρομή κάνει 600 δρχ.,
κάποιος με 100 δρχ. αγοράζει μόλις το 1/6 αυτής. Με άλλα λόγια, το
εκατοστάρικο, όσον αφορά τη μίσθωση ταξί, έχει σε διάστημα 16 ετών χάσει το 87%
της αξίας του ή, αν θέλετε, κάτι που αγοράζεται τώρα με 100 δρχ., αγοραζόταν το
1976 με 13 δρχ.
«Μια που το 1/6, δηλαδή το 0,167, είναι το 13%
του 1,25. Παρεμπιπτόντως, ο πρακτικός "κανών των 70" μας δίνει το
χρόνο, σε έτη, που απαιτείται για να διπλασιασθεί το μέσο επίπεδο τιμών. Απλώς
διαιρούμε τον αριθμό 70 δια του δεδομένου ρυθμού πληθωρισμού. Λ.χ., αν ο
ρυθμός αυτός είναι 16%, αναμέναμε ότι οι τιμές θα διπλασιασθούν σε 4,4 έτη
περίπου. Αν είναι 24%, σε 2,9 έτη περίπου. Αν, τέλος, είναι 8%, σε 8,7 έτη
περίπου».
Συμφέρει
επομένως να μην έχει κάποιος τα χρήματα του κάτω απ' το στρώμα, μα του, τουλάχιστον
να τα τοποθετεί σε τράπεζα (αν δεν έχει καλύτερες εναλλακτικές λύσεις). Αν μη
τι άλλο, ακόμη και αν το επιτόκιο είναι χαμηλότερο απ' το ρυθμό πληθωρισμού, θα
μετριάσει την απώλεια αγοραστικής δύναμης των χρημάτων του (με κόστος κάποια
απώλεια ρευστότητας, διότι δεν θα τα έχει άμεσα διαθέσιμα).
Ας υποθέσαμε
τώρα ότι ζούμε σε μια οικονομία χωρίς πληθωρισμό, δηλαδή χωρίς άνοδο τιμών.
Το χρήμα
δεν χάνει αγοραστική δύναμη με το πέρασμα του χρόνου.
Υπ' αυτές τις συνθήκες έχει ή δεν έχει
σημασία αν κάποιος το φυλάει κάτω απ' το στρώμα;
Η απάντηση
είναι πως έχει σημασία - διότι το χρήμα ενέχει ευκαιριακό κόστος Εφ' όσον κάποιος
δεν θέλει να χρησιμοποιήσει το χρήμα αυτό άμεσα για καταναλωτικούς σκοπούς, θα
μπορούσε να το επενδύσει και ν' απολαύσει κάποια απόδοση, η οποία θα του
απέφερε έξτρα αγοραστική δύναμη. Για όσο διάστημα λοιπόν το έχει κάτω απ' το
στρώμα, χάνει λεφτά, ανεξαρτήτως αν υπάρχει ή όχι πληθωρισμός.